พระราชประวัติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณและถวายความอาลัยแด่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระผู้ทรงเป็นที่รักยิ่งของปวงชนชาวไทย และเป็นพระบรมราชินีนาถใน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นพระบรมราชินีใน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และทรงเป็น “พระมารดาแห่งแผ่นดิน” ผู้เปี่ยมด้วยพระเมตตา ทรงอุทิศพระวรกายและพระสติปัญญาเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนชาวไทยมาตลอดพระชนม์ชีพ

ทรงเป็น พระธิดาองค์ใหญ่ของ พลเอก พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ กับ หม่อมหลวงบัว กิติยากร พระราชสมภพเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 ณ บ้านเลขที่ 1808 ถนนพระราม 6 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร

พระนาม “สิริกิติ์” มีความหมายว่า “ผู้เป็นศรีแห่งกิติยากร” อันเป็นสิริมงคลแห่งตระกูลและชาติไทย

วัยเยาว์และการศึกษา

การเติบโตในช่วงเปลี่ยนผ่านของประเทศ

สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงเจริญพระชนม์ในช่วงที่ประเทศไทยเพิ่งเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นประชาธิปไตย พระบิดาทรงรับราชการในตำแหน่งผู้ช่วยเสนาธิการทหารบก และต่อมาได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเลขานุการเอก ประจำสถานทูตสยาม ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา

ขณะนั้น หม่อมหลวงบัวมีครรภ์แก่ จึงพำนักอยู่ในประเทศไทยจนให้กำเนิดหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ แล้วจึงเดินทางไปสมทบภายหลัง พระองค์จึงอยู่ในความดูแลของ เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ และ ท้าววนิดาพิจาริณี ผู้เป็นตาและยาย

การศึกษาและความสามารถด้านดนตรี

สมเด็จพระนางเจ้าฯ เริ่มการศึกษาชั้นอนุบาลที่โรงเรียนราชินี ปากคลองตลาด และต่อมาได้ย้ายไปเรียนที่ โรงเรียนซาเวียร์คอนแวนต์ ถนนสามเสน ซึ่งเป็นสถาบันที่ส่งเสริมความรู้ด้านภาษาและเซนต์ฟรังซีสศิลปะ

ที่โรงเรียนแห่งนี้เอง พระองค์ทรงเริ่มเรียนเปียโนและแสดงให้เห็นถึงความสามารถทางดนตรีอย่างโดดเด่น ทรงมีความฝันในวัยเยาว์ว่าอยากเป็นนักเปียโนระดับโลก

การหล่อหลอมพระอุปนิสัย

ช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ประเทศไทยประสบความยากลำบาก พระบิดาซึ่งทรงเป็นทหารได้ปลูกฝังให้ลูกๆ มีความอดทน กล้าหาญ และเสียสละเพื่อผู้อื่น พระองค์จึงทรงมีพระอุปนิสัยเปี่ยมด้วยความเมตตา มีระเบียบ และเห็นคุณค่าของความเรียบง่าย

การศึกษาต่อต่างประเทศ และเส้นทางแห่งรักกับในหลวงรัชกาลที่ 9

พ.ศ. 2489 หม่อมเจ้านักขัตรมงคลได้รับแต่งตั้งเป็นอัครราชทูตประจำประเทศอังกฤษ จึงพาครอบครัวไปพำนักอยู่ที่นั่น ระหว่างนั้นพระองค์ทรงศึกษาภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส และดนตรีเพิ่มเติม

ต่อมาในปี พ.ศ. 2490 ครอบครัวย้ายไปประเทศฝรั่งเศส พระองค์ทรงตั้งพระทัยจะเข้าศึกษาใน วิทยาลัยดนตรีแห่งกรุงปารีส ทว่าชะตาชีวิตได้พาให้ทรงพบกับ “สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช” ในปี พ.ศ. 2491 ผู้ทรงศึกษาอยู่ที่เมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์

จุดเริ่มต้นแห่งรักและพันธะใจ

ระหว่างที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับรักษาพระองค์หลังประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ พร้อมพระมารดาได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เข้าเฝ้าเยี่ยมพระอาการเป็นประจำ ทำให้เกิดความใกล้ชิดและทรงสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันบ่อยครั้ง

จนในปี พ.ศ. 2492 สมเด็จพระราชชนนีทรงขอหมั้นหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ให้กับสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช โดยทรงใช้พระธำมรงค์ของสมเด็จพระราชบิดาเป็นแหวนหมั้น

พระราชพิธีราชาภิเษกสมรส

วันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2493 จัดพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส ณ วังสระปทุม สมเด็จพระศรีสวรินทิรา พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเป็นประธานในพิธี จากนั้นวันที่ 5 พฤษภาคม ปีเดียวกัน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก และทรงสถาปนาพระอิสริยยศเป็น
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี

พระราชโอรสและพระราชธิดา

สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงมีพระราชโอรสและพระราชธิดาทั้งสิ้น 4 พระองค์ ได้แก่

1. สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญาฯ
2. สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณฯ (ปัจจุบันคือพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว)
3. สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
4. สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ

พระราชกรณียกิจอันทรงคุณูปการ

การปฏิบัติพระราชภารกิจแทนพระองค์

ในปี พ.ศ. 2499 ขณะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกทรงพระผนวช สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่ง ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ซึ่งทรงปฏิบัติภารกิจด้วยความรอบคอบ สมพระเกียรติ

ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ซึ่งหมายถึง “ผู้เป็นที่พึ่งของประชาชน”

งานสังคมและพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชน

พระองค์ทรงตั้ง “มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ” เพื่อให้ชาวบ้านมีอาชีพเสริมจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การทอผ้าไหม การจักสาน และหัตถกรรมพื้นบ้าน ซึ่งช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างมหาศาล

นอกจากนี้ยังทรงริเริ่มโครงการอนุรักษ์ป่าไม้ การอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่า และการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ

พระราชกรณียกิจด้านการแพทย์และการศึกษา

สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงให้ความสำคัญกับการแพทย์และสาธารณสุข ทรงอุปถัมภ์โรงพยาบาลในภูมิภาคต่าง ๆ และส่งเสริมการศึกษาสำหรับเด็กและเยาวชนด้อยโอกาส

พระมหากรุณาธิคุณที่แผ่ไพศาล

ตลอดระยะเวลากว่าครึ่งศตวรรษ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นดั่ง “แม่ของแผ่นดิน” ที่เปี่ยมด้วยความรัก ความเสียสละ และความห่วงใยต่อราษฎรทุกหมู่เหล่า พระราชกรณียกิจนับพันโครงการได้สร้างรากฐานความมั่นคงให้แก่ประเทศ ทั้งด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม

ถวายความอาลัยและรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ

เนื่องในวาระถวายความอาลัย เว็บไซต์นี้ขอร่วมแสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นแรงบันดาลใจของชาวไทยทั่วประเทศ
ให้มุ่งมั่นทำความดี รักษาความสามัคคี และสืบสานพระราชปณิธานเพื่อความเจริญของชาติไทยตราบนานเท่านาน

น้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นอันหาที่สุดมิได้

ข้าพระพุทธเจ้า คณะผู้บริหาร และ พนักงานบริษัท ซิลค์สแปน จำกัด (มหาชน)